Arginaze: enzimi važni u zdravlju i bolesti

završni rad

• Naslov (engleski): Arginases: enzymes important in health and disease
• Autor: Ema Buljan
• Mentor: Nada Oršolić (mentor)
• Ustanova koja je dodijelila akademski / stručni stupanj: Sveučilište u Zagrebu; Prirodoslovno-matematički fakultet; (Biološki odsjek); Zagreb
• Datum i država obrane: 2024-09-11, Hrvatska
• Znanstveno / umjetničko područje, polje i grana: PRIRODNE ZNANOSTI; Biologija

Sažetak

Arginaza je ureohidrolaza koja iz L-arginina sintetizira L-ornitin i ureju. U sisavcima i vodozemcima, koji višak dušika izbacuju kroz ciklus ureje, prisutna je u dvije izoforme. Arginaza 1 je citosolni enzim najviše eksprimiran u jetri gdje sudjeluje u ciklusu ureje. Arginaza 2 je mitohondrijski enzim i prisutna je u raznim tkivima. L-ornitin je neproteinogena aminokiselina i prekursor za sintezu poliamina, prolina, glutamata i glutamina. Poliamini su molekule koje potiču staničnu proliferaciju, a prolin je prekursor za sintezu kolagena. Regulacijom aktivnosti arginaza regulira se proliferacija stanica i obnova tkiva. Dušik oksid sintaze iskorištavaju L-arginin za sintezu dušikovog (II) oksida, važne signalne molekule u kontroli vazodilatacije i protoka krvi. Brojne kardiovaskularne, bubrežne i neurovaskularne bolesti praćene su smanjenom sintezom dušikovog (II) oksida i povećanom ekspresijom i aktivnosti arginaza. Povećana aktivnost arginaza prisutna je i u tumorima i kroničnim upalama te suprimira imunosni odgovor. Terapije inhibitorima arginaza pružaju velike mogućnosti u liječenju brojnih bolesti potaknutih poremećenom ekspresijom i aktivnošću arginaza.

Sažetak (engleski)

Arginase is a ureohydrolase that synthesizes L-ornithine and urea from L-arginine. In mammals and amphibians, who excrete excess nitrogen through the urea cycle, it exists in two isoforms. Arginase 1 is a cytosolic enzyme mostly expressed in liver where it contributes in the urea cycle. Arginase 2 is a mitochondrial enzyme present in different tissues. L-ornithine is a non-proteinogenic amino acid and a precursor for the synthesis of polyamines, proline, glutamate and glutamine. Polyamines are molecules that promote cell proliferation and proline is a precursor for collagen synthesis. Regulation of arginase activity enables regulation of cell proliferation and tissue repair. Nitric oxide synthases use L-arginine for the synthesis of nitric oxide, an important signalling molecule in controlling vasodilatation and blood flow. Various cardiovascular, renal and neurovascular diseases are supported by lowered nitric oxide syntesis and increased arginase expression and activity. Increased arginase activity is present in tumors and chronic inflammations and suppresses immune response as well. Therapies using arginase inhibitors provide great potential in treating many diseases encouraged by disrupted arginase expression and activity.

• Ključne riječi: L-arginin; urea; dušikov (II) oksid; disfunkcija endotela; inhibitori arginaza
• Ključne riječi (engleski): L-arginine; urea; nitric oxide; endothelial dysfunction; arginase inhibitors
• Jezik: hrvatski
• URN:NBN: urn:nbn:hr:217:321684
• Studijski program: Naziv: Molekularna biologija; Vrsta studija: sveučilišni; Stupanj studija: prijediplomski; Akademski / stručni naziv: sveučilišni/a prvostupnik/prvostupnica (baccalaureus/baccalaurea) molekularne biologije (univ. bacc. biol. mol.)
• Vrsta resursa: Tekst
• Način izrade datoteke: Izvorno digitalna
• Prava pristupa: Otvoreni pristup
• Datum i vrijeme pohrane: 2024-09-18 10:48:18