Supramolekulska kataliza

završni rad

• Autor: Lucija Otmačić
• Mentor: Nikola Bregović (mentor)
• Ustanova koja je dodijelila akademski / stručni stupanj: Sveučilište u Zagrebu; Prirodoslovno-matematički fakultet; (Kemijski odsjek); Zagreb
• Datum i država obrane: 2021-09-28, Hrvatska
• Znanstveno / umjetničko područje, polje i grana: PRIRODNE ZNANOSTI; Kemija

Sažetak

Supramolekulska kataliza je područje supramolekulske kemije čije istraživanje posljednja dva
desetljeća eksponencijalno raste.
Inspirirana je enzimima koji specifično vežu svoje substrate
u posebno oblikovane, hidrofobne šupljine te pomoću nekovalentnih interakcija ubrzavaju
reakcije.
U ovom radu opisani su neki od koncepata na kojima se zasniva supramolekulska
kataliza. Obrađeni su domaćin – gost kompleksi koji mogu utjecati na kemijsku ravnotežu i
stabilizirati reaktivne vrste zarobljivanjem unutar supramolekulskog kompleksa. Stvaranjem
kaveza oko prijelaznog metala koji čini aktivno mjesto može se zarobiti željeni supstrat. Opisan
je katalizator za reakciju hidroformilacije alkena te njegovi različiti gradivni blokovi kako bi se
objasnilo kako veličina i oblik šupljine utječu na reaktivnost i selektivnost katalizatora.
Dodatno, na selektivnost katalizatora utječe i ligand koji pozicionira supstrat supramolekulskim
interakcijama. U reakciji hidroformilacije nezasićenih karboksilnih kiselina ligand se veže na
metalni centar, prepoznaje karboksilnu kiselinu i prostorno ju orijentira za reakciju. Oponašanje
kavezaste strukture enzima supramolekulskom koordinacijskom kemijom opisano je na
primjeru supramolekulskog ekvivalenta citokroma P450. Korištenjem različitih skupina
vezanih na katalitički aktivni metalni centar može se podešavati selektivnost i aktivnost
katalizatora. Supramolekulski katalizatori još nisu u mogućnosti potpuno zamijeniti
tradicionalne katalizatore te se radi na njihovom poboljšavanju

• Ključne riječi: kataliza; katalizatori
• Jezik: hrvatski
• URN:NBN: urn:nbn:hr:217:217841
• Studijski program: Naziv: Kemija; Vrsta studija: sveučilišni; Stupanj studija: preddiplomski; Akademski / stručni naziv: sveučilišni/a prvostupnik/prvostupnica (baccalaureus/baccalaurea) kemije (univ. bacc. chem.)
• Vrsta resursa: Tekst
• Način izrade datoteke: Izvorno digitalna
• Prava pristupa: Otvoreni pristup
• Datum i vrijeme pohrane: 2021-10-21 13:51:26